لکنت زبان اختلالی در گفتار است که در آن صداها، هجا ها یا کلمات تکرار یا طولانی تر از حد معمول بیان می شوند و فرد نمی تواند کلمات را به صورت پیوسته ادا کند. افرادی که لکنت دارند می دانند چه می خواهند بگویند، اما به سختی آن را بیان می کنند. برای مثال ممکن است یک کلمه، یک هجا، حروف بی صدا و صدا دار را تکرار یا به صورت طولانی بیان کنند. یا اینکه حین سخنرانی ممکن است متوقف شوند زیرا به یک کلمه یا صدای مشکل داربر می خورند.لکنت ممکن است در میان کودکان کوچکتربه عنوان بخش طبیعی از یادگیری صحبت باشد. در کودکان کوچکتر ممکن است هنگامی که توانایی گفتاری و زبانی آنها به اندازه کافی پیش رفت نکرده تا بتوانند آنچه که می خواهند را بگویند دچار لکنت باشند. با این حال، گاهی اوقات لکنت یک وضعیتی مزمن است که تا بزرگسالی ادامه می یابد. این نوع لکنت زبان می تواند بر روی اعتماد به نفس و تعاملات فرد با دیگران تاثیر بگذارد. کودکان و بزرگسالانی که لکنت دارند ممکن است از درمان هایی مانند گفتار درمانی، استفاده از دستگاه های الکترونیکی برای بهبود روان بودن گفتار و درمان شناختی رفتاری بهره مند شوند.
علائم لکنت زبان چیست؟
علائم لکنت زبان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دشواری در شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- طولانی کردن یک حرف یا صدا در یک کلمه
- تکرار کردن یک صدا، بخش یا کلمه
- سکوت مختصر برای هجا یا کلمات خاص، یا مکث در یک کلمه
- اضافه کردن کلماتی مانند um هنگامی که گفتن کلمه ی بعد دشوار است
- تنش بیش از حد و حرکت صورت و اندام فوقانی برای فهماندن کلمه
- اضطراب به هنگام صحبت کردن
- ناتوانی در برقراری ارتباطی موثر
مشکلات گفتاری لکنت ممکن است همراه با هر کدام از علائم زیر دیده شود:
- چشمک زدن سریع
- لرزش لب ها و فک
- تیک صورت
- تکان خوردن سر
- قفل کردن مشت ها
فرد در شرایطی مانند هیجان زدگی، خستگی، استرس و عجله یا تحت فشار بودن ممکن است لکنت زبانش بدتر شود. همچنین قرار گرفتن در موقعیت هایی مانند صحبت کردن در جمع یا پشت تلفن برای فردی که دچار لکنت است دشوار است. با این حال این افراد هنگامی که با خودشان حرف می زنند آواز می خوانند یا به صورت هم صدا با دیگران می خوانند لکنت زبان ندارند. کودکان مبتلا به لکنت خفیف نیز، اغلب از لکنت زبان خود بی اطلاع هستند مگر آنکه در شرایط سخت قرار بگیرند. حرکات صورت، اضطراب و لکنت زمانی ایجاد می شود که از آن ها خواسته می شود صحبت کنند.
عوارض لکنت زبان چیست؟
لکنت می تواند موجب هر کدام از عوارض زیر شود:
- اشکال در ارتباط با دیگران
- مضطرب بودن هنگام صحبت کردن
- صحبت نکردن یا اجتناب از موقعیت هایی که نیاز به صحبت کردن دارد
- فقدان موفقیت های شغلی، اجتماعی و تحصیلی
- اعتماد به نفس پایین
علل لکنت زبان چیست؟
ترکیبی از عوامل متعدد می تواند موجب لکنت شود.علل احتمالی لکنت زبان عبارتند از:
اختلال در کنترل حرکت گفتار: برخی شواهد نشان می دهند که اختلال در کنترل گفتار مانند زمانبندی و ناهماهنگی حسی و حرکتی می تواند منجر به لکنت زبان شود.
ژنتیک: به نظر می رسد لکنت زبان به دنبال برخی اختلالات ژنتیکی دیده می شود.
آسیب مغزی: شیوا و روان صحبت کردن به دنبال علل دیگری نیز می تواند دچار اختلال شود. سکته مغزی، آسیب های مغزی و سایر اختلالات مغزی می تواند موجب کندی در گفتار، مکث یا تکرار صداها شود.
آسیب احساسی: شیوا و روان صحبت کردن نیز می تواند به دنبال زمینه های احساسی و اضطرابی نیز مختل شود. افرادی که لکنت زبان ندارند نیز ممکن است به دنبال فشار های روحی و عصبی دچار لکنت زبان شوند. مشکلات گفتاری که که پس از یک ضربه ی عاطفی ظاهر می شوند (لکنت روانی) غیر معمول هستند و مانند لکنت های رشدی نیستند.
عوامل خطر لکنت زبان
لکنت زبان درمردان بیش تر از زنان دیده می شود. عواملی که فرد را مستعد لکنت زبان می کنند عبارتند از:
تاخیر رشد دردوران کودکی: کودکان مبتلا به تاخیر رشد و سایر مشکلات گفتاری بیش تر از دیگران دچار لکنت زبان می شوند.
سابقه خانوادگی لکنت زبان
استرس: استرس در خانواده، انتظارات بالای والدین یا هر نوع فشار روحی می تواند لکنت زبان را بدتر کند.
درمان لکنت زبان
لکنت زبان ممکن است در هر سنی رخ دهد. پاتولوژیست گفتار و زبان پس از ارزیابی های کامل می تواند در مورد بهترین روش درمان تصمیم بگیرد. برای درمان کودکان و بزرگسالانی که لکنت دارند، روش های مختلفی در دسترس هستند. از آنچا که متغیر های مختلف و نیازهای فردی متفاوت است یک روش یا ترکیبی از روش هایی که برای یک فرد موثر است ممکن است برای فرد دیگر مفید نباشد.
لکنت ممکن است با درمان به طور کامل برطرف نشود اما می تواند مهارت های کمک کننده زیر را به فرد آموزش دهد:
- پیشروی در روانی کلام
- بهبود ارتباطات موثر
- مشارکت کامل در فعالیت های شغلی، اجتماعی و مدرسه
چند مثال از از روش های درمان که اثر بخشی آن اثبات نشده، عبارتند از:
گفتار درمانی: گفتار درمانی به شما یاد می دهد که سرعت گفتار خود را کم کنید و بدانید که چه موقع دچار لکنت می شوید. شما ممکن است هنگام شروع گفتاردرمانی به آرامی و عمدا صحبت کنید اما با گذشت زمان می توانید یک الگوی گفتاری طبیعی تری داشته باشید.
ابزارهای الکتریکی: ابزار های الکترونیکی متعددی برای افزایش روان گفتار وجود دارد.
درمان رفتاری شناختی: این نوع روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا بتوانید روش های تفکر را که موجب بدتر شدن لکنت شما می شود را شناسایی کرده و تغییر دهید. همچنین می تواند در حل مشکلات مربوط به لکنت زبان مانند اعتماد به نفس، اضطراب و استرس به شما کمک کند.
تعامل کودک و والدین: مداخله والدین در تکنیک های تمرین در خانه، بخش مهمی از کمک به کودک برای مقابله با لکنت به ویژه در برخی روش ها است. برای تعیین بهترین روش برای فرزندتان، از راهنمایی های پاتولوژیست گفتار و زبان کمک بگیرید.
چه موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنیم
لکنت زبان به طور معمول در بین کودکان ۲ تا ۵ سال شایع تر است. در بیش تر کودکان، لکنت بخشی از یادگیری صحبت کردن است و به خودی خود بر طرف می شود. با این وجود لکنتی که پایدار است و برطرف نمی شود برای بهبود نیازمند درمان است.
در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- لکنت بیش تر از ۶ ماه طول می کشد.
- لکنت با سایر مشکلات گفتاری و زبانی همراه است.
- لکنت با افزایش سن کودک بیش تر می شود یا همچنان ادامه می یابد.
- لکنت با سفت شدن عضلات یا تلاش واضح برای صحبت کردن باشد.
- لکنت بر روی عملکرد موثر تحصیلی، شغلی و اجتماعی فرد اثر گذار بوده است.
- لکنت موجب اضطراب و مشکلات از قبیل ترس و اجتناب از شرایطی که مستلزم صحبت کردن است می شود.
- لکنت در بزرگسالی شروع می شود.
گردآورنده: سرکارخانم امیدوار (مربی پیش 2)
تایید کننده:سرکارخانم یوسف زاده (مسئول فناوری اطلاعات)